Yaşadığımız elektronik çağ, beraberinde birçok atığa yol açıyor. Birçok elektronik eşyanın tamiri, yenisinden daha maliyetli olunca, evlerin gözden uzak bölgelerinde elektronik çöplükler oluşturuyor. İşte tüm bu olgular kamu ve özel sektörü bir araya getirerek, Türkiye’de ilk olacak örnek bir projeyi doğurdu. ELDAY (Elektrik ve Elektronik Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi Derneği İktisadi İşletmesi), çevre konulu projeleriyle Türkiye’de pek çok kuruma örnek olan Ataşehir Belediyesi ve Exitcom, Migros mağazalarında, elektronik eşyaların toplanması için ortak bir protokol imzaladılar. Kullanılmayan elektronik eşyalarını Migros mağazalarına teslim edenler, Money puan kazanacak ve bunları alışverişlerinde harcayabilecekler. Proje, 15 Mart’ta başlayıp 1 yıl boyunca, pilot bölge seçilen Ataşehir’deki Migros Mağazalarında geçerli olacak.
Atık elektrikli ve elektronik eşyaların (AEEE) ortaya çıkarılması, toplanması, geri dönüştürülmesi ve vatandaşların bilinçlendirilmesine yönelik hazırlanan proje, atıkların kaynağında ayrıştırılarak en uygun yöntemlerle bertaraf edilmesi ve ekonomiye kazandırılmasını amaçlıyor.
“Dönüştür Doğa kazansın Moneyler katlansın” sloganıyla hazırlanan proje kapsamında Ataşehir’de bulunan Migros mağazalarına, atık elektrikli ve elektronik eşyaların toplanabilmesi için konteynırlar konulacak. Vatandaşlar, ömrü dolmuş veya atık haline gelen elektrikli ve elektronik eşyaları Migros mağazalarındaki konteynırlara atacaklar ve getirdikleri atıklar için Money Puan kazanacaklar. Bu puanlar atıklarını getiren müşterilerin Money Club kartına yüklenecek ve Migros mağazalarından yapılan alışverişlerde kullanılabilecek.
Uygulama kapsamında küçük ev aletleri ve bilişim cihazları Migros mağazalarındaki konteynırlara bırakılırken; televizyon, monitör, buzdolabı, ocak ve klima gibi büyük elektrikli ve elektronik aletler Ataşehir Belediyesi’nin ilan edeceği gün ve saatlerde ilçe sınırları içindeki toplama noktasına getirilecek.
Geri dönüşmezse çevreye zarar, ekonomiye kayıp!
Geri dönüşüme gönderilmeyen elektronik atıklar hem insan sağlığını tehdit ediyor hem de çevreye kalıcı zararlar veriyor. Aynı zamanda bu atıkların geri dönüştürülmeden çöp olarak tabiata bırakılması, ekonomide kayıp yaratıyor.
Bu sebeple uygulanacak çevre politikalarının başında; doğal kaynakların hızla tüketilmesinin engellenmesi, üretilen atıkların çevre ve insan sağlığı için bir tehdit olmaktan çıkartılması ve bu atıkların ekonomi için bir girdiye dönüştürülmesi geliyor.
Doğal kaynakların korunması için çalışmalar gerçekleştiren proje ortakları; çevreye duyarlı vatandaşları, ev ve işyerlerindeki atıkları geri dönüşüm konteynırlarına bırakmaları için teşvik ediyor. Çünkü atık haldeki elektrikli ve elektronik eşyalar genellikle çöpe atılmasa dahi, hurdacılara satılıyor. Ancak hurdacıların bu aletleri gelişi güzel parçalamasıyla içlerindeki tehlikeli maddeler çevre ve insan sağlığına zarar veriyor.
ELDAY Genel Müdürü Muharrem Yamaç da projeyle ilgili şu açıklamayı yaptı:
“Ülkemizde her yıl 500 bin ton e-atık çıkıyor ve her yıl bu rakam yüzde 10 artıyor. Bu atıkların çoğunu da evlerimizde, işyerlerimizde kullandığımız çamaşır makinesi, fırın, kahve makinesi, elektrikli süpürge, faks, yazıcı gibi eşyalar oluşturuyor. Maalesef doğru ve sistemli bir şekilde toplanmadığında bu atıklar çöpe gidiyor. Bu proje ile elektrikli ve elektronik atıkların standartlara uygun bir şekilde geri dönüşümünü sağlayarak söz konusu atıkların içeriğinde bulunan civa, kurşun, fosfor, CFC gazı gibi zararlı maddeleri ayrıştırarak bertaraf edecek; demir, bakır, alüminyum, plastik gibi malzemeleri de dönüştürerek ekonomiye kazandıracağız.”
Migros Kalite Yönetimi Grup Müdürü Hülya Günay, “Migros, Borsa İstanbul’un ‘BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dört yıl üst üste girebilen ilk ve tek perakendeci. Bunun ana sebeplerinden biri operasyonlarımız sonucunda oluşabilecek çevresel etkilerimizi minumuma indirme çalışmalarımız. “Bizi Hayata Geri Döndür” projemizle, müşterilerimizin elindeki ambalaj atıkları , bitkisel atık yağları, atık pil ve atık elektrikli ve elektronik eşyaların geri dönüşüme kazandırılması için mağazalarımızda toplama noktaları oluşturduk. Tüketicilerin proje dahilindeki Migros mağazalarına getireceği küçük ev eşyaları ve Ataşehir Belediye’sinin belirlediği atık noktalarına getirilen büyük elektrikli ve elektronik eşyalar standartlara uygun bir şekilde geri dönüşüme kazandırılacak. Tüketiciler elektronik atıkları karşılığında atığın türüne göre 5,10,15 TL değerinde Money puan kazanacak. Bu puanları Mağazalarımızdaki alışverişlerinde kullanabilecekler” dedi.
Ataşehir Belediye Başkan Vekili İlhami Yılmaz ise iklim değişikliklerinin etkisinin çok fazla hissedildiği bu yüzyılda tüm atıkların kaynağında ayrı toplanarak geri dönüşüme gönderilmesinin büyük önem arz etttiğini belirterek; “Ataşehir Belediyesi olarak kurulduğumuz günden beri elektronik atıkların doğru yöntemlerle toplanarak geri dönüşüme kazandırılması için çalışmalar yapmaktayız. Ülkemizde kişi başına 6,5 kg elektronik atık düşmesine ve her yıl bu oranın yüzde 10 artmasına rağmen, doğru yöntemlerle ve yeteri kadar elektronik atık toplanamamaktadır. İlk defa Ataşehir’de uygulanacak bu proje bir başlangıç olur. Umarım, proje tüm Türkiye’ye yayılır” dedi.
Yaratılan kirliliklerin geleceğe en az zararla aktarılması ve hammaddenin piyasada yeniden kullanılmasını sağlamak amacıyla kurulmuş olan Exitcom’un Genel Müdürü Murat Ilgar, projeye ilişkin görüşlerini şu sözlerle açıkladı:
“Teknolojinin gelişmesiyle beraber değişen alışkanlıklar sonucu ortaya çıkan e-atıklar üzerine bilinçlendirme çalışmaları yapılarak elektronik atıkların çevreye verdiği zararlara dikkat çekilerek halk ve kurum/kuruluşlara farkındalık kazandırılmalı ve geri dönüşüme katkının artması sağlanmalıdır. ‘Dönüştür Doğa Kazansın, Money’ler Katlansın!’ projesi ile de elektronik atık konusunda farkındalığa dikkat çekilerek son kullanıcının atığına çevreci bir çözüm yaratılmış olacak. Geniş kitlelere yayılarak çevre bilinci konusunda fark yaratacak bu projenin geri dönüşüm ve lojistik kısmında proje ortağı olmaktan mutluluk duyuyoruz.”
