I. Dünya Savaşı’nda Ruslara esir düşen 1012 Türk askerini İstanbul’a getiren Japon gemisi Heimei Maru’nun komutanı olan, geminin yolunu kesen Yunan askerlerine esirleri teslim etmeyen Yarbay Yukichi Tsumura’nın kahramanlık hatırasına Beykoz sahip çıktı.
Beykoz Belediyesi’nin girişimleriyle Ortaçeşme Mahallesi'ndeki Spor Caddesi'nin adı İstanbul Büyükşehir Belediyesine verilen önergeyle Yarbay Yukichi Tsumura Caddesi olarak değiştirildi.
Cumhurbaşkanı Dikkat Çekmişti
Cumhurbaşkanı Erdoğan, en son Japonya ziyaretinde Türk-Japon dostluğunu anlatırken, 1921 yılında Japonya’da Birinci Dünya Savaşı’nda Ruslara esir düşen 1012 askeri Türkiye’ye getiren Japon komutanın kahramanlık hikâyesine dikkat çekmişti.
Boğaz kıyısındaki Beykoz ve Japonya arasındaki geçmişe dayanarak harekete geçen Beykoz Belediye Başkanı Murat Aydın, Japon komutanın adının ilçedeki bir caddede yaşatılması için talimat verdi.
Beykoz-Japonya dostluğu ve ilçenin tanıtımına katkıda bulunmak amacıyla 1 Temmuz 2019’da Beykoz Belediye Meclisi’ne verilen teklifi Dış İşleri Bakanlığı da 6 Eylül 2019 tarihli yazısıyla onaylandı.
İBB Meclisinde görüşülen teklif onaylanarak hayata geçirildi.
Başkan Murat Aydın: “Beykoz-Japonya Dostluğu Çok Özel”
Türkiye ve Japonya arasındaki vefa ve minnet bağlarına dikkat çeken Beykoz Belediye Başkanı Murat Aydın: "Yarbay Tsumura’nın filmlere konu olacak kahramanlık hikâyesi de bu bağların en önemli anılarından birisi. Kahraman yarbayın canı pahasına koruduğu ve sağ salim İstanbul’a ulaştırdığı askerlerimiz sonrasında Milli Mücadele’de savaşmış, Japonya’dan başlayan bu hikâye istiklalimize kadar devam etmiştir." dedi.
Beykoz ve Japonya’nın denizcilik ve su ürünleri alanlarındaki iş birliğini de vurgulayan Başkan Murat Aydın: “1973’te Beykoz’da İstanbul Denizcilik ve Su Ürünleri Meslek Lisesi, bugünkü adıyla Barbaros Hayrettin Paşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi kurulmuştur. Bu liseden binlerce denizci, bilim insanı yetişmiştir. Bu okulda ayrıca bir Türkiye ve özelde Beykoz aşığı olan Prof. Dr. Kohei Kihara da düzenli olarak eğitim vermiştir. Halen düzenli olarak Beykoz’a gelen Prof. Kihara, Japonya’da da birçok Türk öğrencinin yetişmesini sağlamış çok değerli bir şahsiyettir. Bu açıdan Beykoz-Japonya dostluğu çok özeldir. ” şeklinde konuştu.
Belgeseli De Yapıldı
Hayriye Savaşçıoğlu’nun ‘Vatana Giderken; Heimei Maru’ adlı belgeselde, Türk askerlerini Yunanlara teslim etmeyen Japon Yarbay Tsumura’nın kahramanlığı gözler önüne serilmişti.
Kafkas Cephesi’nde 65 binden fazla Osmanlı askeri Ruslara esir düşmüş, bu askerlerin bir kısmı Vladivostok’taki kamplara gönderilmişti. Savaş sırasında İtilaf Devletleri yanında yer alan Japonya, Rusya’daki Bolşevik Devrimi’nin yol açtığı karışıklıklardan yararlanarak 1918’in nisan ayında Vladivostok’u işgal edince, Osmanlı esirlerinin sorumluluğu da onlara geçmişti.
Savaşın ardından Türk askerlerinin İstanbul’a getirilmesi için çalışmalar yapılmış, Japonlar 1921’de Türk askerlerini Hint Okyanusu üzerinden İstanbul’a gönderme kararı almıştı. Ankara hükümeti esir askerlerin getirilmesi için 48 bin sterlin göndermiş, Japon hükümeti de Heimei Maru gemisiyle Yarbay Yukichi Tsumura’yı görevlendirmişti. Esir kaldıkları dönemde bazıları aile kuran askerler, Japon gemisiyle 23 Şubat 1921’de yola çıkmıştı.
Tsumara Askerlerimizi Vermedi
Gemi, Süveyş Kanalı üzerinden Akdeniz’e çıkacak ve İstanbul’a gidecekti. Ancak 5 Nisan’da Midilli Adası yakınlarında Yunan savaş gemisi tarafından durduruldu. Yunanlar, esirlerin kendilerine teslim edilmesini istemiş ancak Tsumura, “Kimseyi teslim etmem” demişti. Buna rağmen geminin İstanbul’a ulaşması kolay olmadı. Asinara Adası’na götürülen esirlerden bazıları hastalık yüzünden öldü.
Nihayet Milletler Cemiyeti ve Türk Kızılayı’nın çalışmalarıyla 19 Haziran 1922’de adaya giden Ümit Vapuru, esir Türkleri alıp, 25 Haziran 1922’de İstanbul’a getirdi.
