İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul İstatistik Ofisi tarafından gerçekleştirilen “İstanbul'da Koronavirüs Algı, Beklenti ve Tutum Araştırması” yayınlandı. İlki 19 - 22 Mart tarihleri arasında yapılan araştırma, 17 - 21 Kasım 2020 tarihleri arasında tekrarlandı. Rassal olarak seçilen 749 İstanbul sakini ile Bilgisayar Destekli Telefon Anketi (CATI) yöntemi kullanılarak oluşturulan çalışmada, İstanbulluların koronavirüse karşı algı, beklenti ve tutumları ölçüldü; Mart ve Kasım aylarında elde edilen veriler karşılaştırıldı. Araştırmada şu sonuçlara ulaşıldı:
Yüzde 79,7, koronavirüs hakkında yeterli bilgiye sahip
Katılımcılara yöneltilen “Koronavirüs ile ilgili yeterince bilgi sahibi olduğunuzu düşünüyor musunuz” sorusuna katılımcıların yüzde 13’ü yeterince bilgi sahibi olmadığı, yüzde 7,3’ü emin olmadığı, yüzde 79,7’si ise yeterince bilgi sahibi olduğunu yanıtını verdi.
Karantina ve denetimler artırılmalı
“Koronavirüs ile mücadelede başka ne önlemler alınabilir” sorusuna, katılımcıların büyük bir kısmı kısıtlamaların artırılması gerektiğini söyledi. Bu kısıtlamalar içerisinde, yüzde 29,2 ile sokağa çıkma yasağı ve yüzde 15,3 ile on beş günlük karantina uygulaması dile getirildi. Katılımcılar karantinaya girilmesi durumunda maddi yardıma gereksinim duyacaklarını ifade etti.
Katılımcılar tarafından değinilen bir diğer konu da denetimlerin artırılması oldu. Koronavirüsün kontrol altına alınabilmesi için vatandaşların kurallara uyması ve gereken durumlarda cezai yaptırımlara başvurulması gerektiği de kaydedildi.
Erkeklerin yüzde 55,4’ü, kadınların yüzde 41,6’sı aşı olmak istiyor
Koronavirüs aşısı geldiği takdirde, erkeklerin yüzde 55,4’ü kadınların ise yüzde 41,6’sı aşı olmak istiyor. Yaş aralığına göre bakıldığında ise 61 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 60,5’i, 41 - 60 yaş aralığındaki kişilerin yüzde 51’i, 31 - 40 yaş aralığındakilerin yüzde 42,2’si ve yüzde 18 - 30 yaş arasındakilerin yüzde 50,3’ü aşı olmak istediğini belirtti.
Gelişmeler en çok televizyondan takip ediliyor
Koronavirüsle ilgili haberleri, son 10 günde nereden takip ettikleri sorulan katılımcıların yüzde 55,1’i televizyondan, yüzde 32,6’sı sosyal medyadan, yüzde 11,1’i internet haber sitelerinden, yüzde 0,7’si gazetelerden, yüzde 0,5’i ise Whatsapp gruplarından takip ettiğini belirtti.
Maske kullanımı yüzde 99,6’ya yükseldi
Katılımcılara yöneltilen “Son 10 gündür koronavirüsle ilgili hangi önlemleri alıyorsunuz?” sorusuna, Mart ayında, yüzde 40,4 “Eldiven kullanıyorum”, yüzde 35,8 “Maske takıyorum” yanıtını vermişti. Kasım ayında ise yüzde 31 eldiven, yüzde 99,6 maske kullandığını belirtti.
Beslenmeye daha fazla dikkat ediliyor
“Son 10 gündür koronavirüsle ilgili önlem almak için beslenmenize dikkat ediyor musunuz?” sorusuna, katılımcıların Mart ayında yüzde 60,4’ü, Kasım ayında yüzde 91,8’i “Evet” yanıtını verdi.
Kasım’da Mart’a göre toplu taşıma kullanımı azaldı
Katılımcıların yüzde 45,5’i Mart ayında toplu taşıma kullanmadığını/daha az kullandığını belirtirken, Kasım ayında bu oran yüzde 82’ye yükseldi. Koronavirüs dönemi öncesinde ulaşım için katılımcıların yüzde 39’u otobüs, dolmuş ve benzeri ulaşım araçlarını, yüzde 34,2’si şahsi araçlarını, yüzde 20,8’i metro, Marmaray gibi ulaşım araçlarını kullandıklarını, yüzde 6’sı gideceği yere yürüyerek ulaştıklarını belirtti. Koronavirüs döneminde ise ulaşım tercihlerinin değiştiğini belirten katılımcıların; yüzde 26,3’ü otobüs, dolmuş ve benzeri ulaşım araçlarını, yüzde 51,3’ü şahsi araçlarını, yüzde 10,3’ü metro, Marmaray gibi ulaşım araçlarını kullandıklarını, yüzde 12,1’i ise yürüyerek ulaştıklarını belirtti.
Alışveriş yapanların oranı azaldı
Koronavirüsten önceki zamana göre daha fazla alışveriş yaptığını belirtenlerin oranı, Mart’ta yüzde 25,9 iken, Kasım’da yüzde 11,5 oldu. Katılımcıların yüzde 77,6’sı gıda ürünleri, yüzde 45,9’u temizlik malzemesi, yüzde 15,3’ü bağışıklık güçlendirici destek ürünleri, yüzde 2,4’ü ise bebek bakım ürünleri aldığını ifade etti.
Yüzde 94,4’ün günlük hayatı etkilendi
“Koronavirüs günlük hayatınızı nasıl etkiledi” sorusuna, Mart ayında, katılımcıların yüzde 37,5’i hareket alanımı kısıtladı, yüzde 35,1’i sosyalleşmemi kısıtladı, yüzde 14,5’i psikolojimi bozdu, yüzde 12,9’u etkilemedi yanıtı vermişti. Kasım ayında, aynı soruyu, yüzde 34,8 sosyalleşmemi kısıtladı, yüzde 33,6 psikolojimi bozdu, yüzde 26 hareket alanımı kısıtladı, yüzde 5,6 günlük hayatını etkilemedi şeklinde yanıtladı.
Endişe, korku ve stres seviyeleri arttı
Pandemi nedeniyle yaşanan gelişmeler neticesinde, katılımcıların yüzde 69’u endişe, yüzde 65’i stres, yüzde 58,4’ü korku, yüzde 45,5’i yalnızlık ve yüzde 44,9’u umutsuzluk seviyelerinin arttığını belirtti.
Mart’ta, katılımcıların yüzde 57,9’u endişeli, yüzde 18,1’i kısmen endişeli ve yüzde 24’ü endişeli olmadığını ifade ederken, Kasım’da, yüzde 70,9 endişeli, yüzde 11,5 kısmen endişeli ve yüzde 17,6 endişeli olmadığını söyledi.
Yüzde 91,6 virüsün bulaşmasından endişe duyuyor
Mart ayında yapılan araştırmada, katılımcıların yüzde 75,2’i virüsün kendisine ya da yakınlarına bulaşmasından, yüzde 81,1’i ekonomik sorunların yaşanmasından, yüzde 70,4’ü eğitim hizmetlerinin aksamasından, yüzde 70,3’ü günlük yaşantısının daha fazla kısıtlanmasından ve yüzde 41,6’sı yeterli düzeyde gıdaya erişememekten endişe duyduğunu kaydetmişti. Kasım ayında ise yüzde 91,6’sı virüsün kendisine ya da yakınlarına bulaşmasından, yüzde 87,9’u ekonomik sorunların yaşanmasından, yüzde 80,6’sı eğitim hizmetlerinin aksamasından, yüzde 65,6’sı günlük yaşantısının daha fazla kısıtlanmasından ve yüzde 35,7’si yeterli düzeyde gıdaya erişememekten endişe duyduğunu belirtti.
Her 5 kişiden 4’ünün bir tanıdığı hastalığa yakalandı
“Tanıdıklarınızdan hangileri koronavirüs hastalığına yakalandı?” sorusuna katılımcıların verdiği yanıtın ilki komşuları, ikincisi İstanbul’da yaşayan akrabaları, üçüncüsü ise iş arkadaşları oldu.
Ekonomiyi olumsuz etkilediği düşünülüyor
Katılımcıların yüzde 91,8’i ülke ekonomisinin salgından olumsuz etkilendiğini; yüzde 92,5’i ise önümüzdeki dönemde de bu etkinin devam edeceğini düşünüyor.
Katılımcılar koronavirüs vakalarının artacağını düşünüyor
Araştırmaya katılanların yüzde 76,4’ü Türkiye’de, yüzde 82,9’u ise İstanbul’da koronavirüs vakalarının ilerleyen dönemde artacağını belirtti. Mart’ta, katılımcıların yüzde 97,5’i virüsün 12 ay içerisinde kontrol altına alınacağı düşüncesindeyken, Kasım ayında yüzde 58,9 ’a düştü. Yüzde 20,1’i 13 - 24 ay içerisinde kontrol altına alınacağını düşünürken, yüzde 21’i ise 24 aydan daha fazla süreceğini kanaatinde.
Katılımcıların Demografik Bilgileri
Araştırma eğitim, meslek ve gelir düzeyine bağlı olarak belirlenen 8 kategoriyi içeren sosyo-ekonomik statü (SES) düzeyinden üst (A+, A), üst-orta (B+, B), alt-orta (C+, C) ve alt (D ve E) statülerine göre değerlendirildi. Yapılan araştırmanın İstanbul’u temsil etmesi amacıyla tesadüfi örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme kullanılmış olup; SES kriterine göre tabakalama yapıldı. Katılımcıların yüzde 3,1’i E, yüzde 17,9’u D, yüzde 43,1’i C, yüzde 17,4’ü C+, yüzde 5,6’sı B, yüzde 6,3’ü B+, yüzde 1,3’ü A, yüzde 5,3’ü ise A+ sosyoekonomik statüdeki ilçede ikamet etmekte olan kişilerden meydana geldi. Katılımcıların yüzde 61,1’i 18-40 yaş arasındayken, yüzde 38,9’u 40 yaş üstü yaş grubunda yer aldı. Katılımcıların yüzde 50,9’u kadınken, yüzde 49,1’i erkeklerden oluştu.
