6.9 büyüklüğündeki İzmir depremi, 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Gölcük merkezli 7.4 büyüklüğündeki sarsıntıdan beri beklenen İstanbul merkezli olası büyük depremi tekrar hatırlattı. TÜBİTAK MAM, Kandilli Rasathanesi ve İBB uzmanlarının hazırladıkları çalışmalara göre; İstanbul'da, Marmara Denizi'nde 30 yıl içinde, 7 ve üstü bir deprem olma olasılığı yüzde 65… 30 yıllık sürenin 21 yılını geride bırakan İstanbul’un depreme ne kadar hazır olduğu sorusu her depremden sonra olduğu gibi yine gündemde. İstanbul'daki depreme hazırlık çalışmalarının geldiği son noktayı Sözcü okurları için derledik.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, 26 Eylül 2019'da Silivri açıklarında meydana gelen İstanbulluların yüreğini ağzına getiren 5.8 büyüklüğündeki depremin ardından “Deprem Seferberlik Planı”nı açıklamıştı. İmamoğlu, İstanbul'da hasar alacağı tahmin edilen 20 bin binaya bir yıl içinde noktasal müdahale yapılacağını, 2 yıl içinde güçlendirme çalışmalarının tamamlanacağını duyurmuştu.
BİNA TARAMALARI BAŞLADI
Bu kapsamda geçtiğimiz temmuz ayında İBB, “Risk Analiz Çalışması Hızlı Tarama Yöntemleri Projesi”ni başlattı. Avcılar ve Silivri'de başlayan hızlı tarama yöntemleri tüm İstanbul'da risk sıralamasına göre devam edecek. İstanbul'da toplam 1 milyon 166 bin bina bulunuyor. Binaların 255 bini 1980 öncesinde, 533 bini 1990-2000, 376 bini de 2000-2019 yılları arasında inşa edildi.
44 MİLYAR KAYNAK GEREKLİ
İBB'nin hedefi 1 yıl içinde 20 bin bağımsız birim, 5 yılda 100 bin, 10 yılda tüm bu nitelikteki bağımsız birimleri afetlere karşı güçlendirmek. Hesaplamalara göre afet odaklı dönüşüm için asgari 44 milyar TL tutarında bir kaynak gerekli.
26 Eylül 2019'da Silivri açıklarında meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki küçük depremde bile İstanbul'da 224 ağır hasarlı, 754 de az hasarlı bina tespit edildi.
DEPREM SENARYOSU: 48 BİN AĞIR HASARLI BİNA
İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü ve Boğaziçi Üniversitesi tarafından 2018 yılında gerçekleştirilen “Deprem ve Hasar Kayıp Tahmin Çalışması”nda yer alan 7.5 büyüklüğündeki yıkıcı bir deprem senaryosuna göre;
İstanbul'da çok ağır ve ağır hasarlı bina sayısı 48 bin, orta ve daha üstü hasarlı bina sayısı 194 bin olacak. Yani binaların yüzde 22,6'sı yıkılacak, 25 milyon ton enkaz oluşacak, yolların yüzde 30'u kapanacak, 463 içme suyu noktası, bin 45 atık su noktası ve 355 doğal gaz noktası hasar görecek. Toplamda 120 milyar TL yapısal ve yapısal olmayan ekonomik kayıp yaşanacak.
Bu çalışma 2019 yılında güncellendi. Ve Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, bu projenin verilerini ilçeler bazında özelleştirdi. İlçelere özel olarak analizler ve haritalamalar yapılarak, İstanbul'un 39 ilçesi için “İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıkları” üretildi.
Olası bir depremde ilçe ve mahallelerdeki bina hasarları, olası can kaybı ve yaralanmalar, altyapı hasarları ve geçici barınma ihtiyacı gibi bileşenler analiz edilerek rapor haline getirildi. 39 ilçeye ait kitapçıklar, “https://depremzemin.ibb.istanbul/guncelcalismalarimiz” web sitesi üzerinden tüm kamuoyunun bilgisine sunuldu.
YÜZBİNLERCE BİNADA ORTA VE ÜSTÜ HASAR MEYDANA GELECEK
Kitapçıklarda, olası bir İstanbul depreminde ortaya çıkacak bina hasarları ve geçici barınma ihtiyaçlarının büyüklüğü dikkat çekti. Arnavutköy'de 2 bin, Ataşehir'de 3 bin, Bağcılar'da 10 bin, Bakırköy'de 6 bin, Beyoğlu'nda 4 bin 200, Büyükçekmece'de 9 bin, Çatalca'da 2 bin, Esenler'de 5 bin, Fatih'te 15 bin, Kâğıthane'de 2 bin, Kartal'da 4 bin, Küçükçekmece'de 13 bin, Sancaktepe'de 3 bin, Silivri'de 9 bin, Sultanbeyli'de 45 bin, Tuzla'da 7 bin, Üsküdar'da 4 bin yapıda orta ve üstü hasar meydana gelmesi bekleniyor.
GEÇİCİ BARINMA
Avcılar'da 35 bin, Başakşehir'de 13 bin 500, Beylikdüzü'nde 27 bin, Çekmeköy'de 4 bin, Esenyurt'ta 67 bin 410, Gaziosmanpaşa'da 14 bin, Kadıköy'de 17 bin, Maltepe'de 20 bin, Pendik'te 28 bin, Ümraniye'de 16 bin, Sarıyer'de 6 bin 600, Sultangazi'de 10 bin, Şile'de 900, Zeytinburnu'nda 31 bin hane için, geçici barınma ihtiyacı ortaya çıkacak.
BİNALAR 20 VE 40 YAŞ ÜSTÜNDE
Yapıların Bahçelievler'de yüzde 83'ü, Bayrampaşa'da yüzde 91'i, Beykoz'da üçte ikisi, Güngören'de yüzde 90'ı, Şişli'de yüzde 92'si 20 yaş ve üstü; Beşiktaş'ta yaklaşık yarısı, Adalar'da yarıdan fazlası, Eyüp'te ise üçte biri 40 ve üstü yaşta bulunuyor.
