İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), önceki yönetim dönemlerinde alınan kararlardan dolayı mağdur duruma düşen taksici, turizm taşımacısı ve servisçilerin dertlerine derman olmak için kolları sıvadı. Sorunlara çözüm üreten yeni düzenlemelere gitti. Daha önce birçok kez “korsan çalışmaları yok eden bir model hazırlığı içinde olduklarını” ifade eden İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun talimatıyla, İstanbul’da taksicilik ve turizm taşımacılığı birbirinden tamamen ayırdı. Bu kararla, yıllardır 9+1 araçlarına “Turizm Taşımacılığı Belgesi” alamayan esnafın önü açıldı. Aynı zamanda da korsan taksiciliğin yok edilmesi yönünde bir adım atıldı. Bunlara ek olarak, ‘oda faaliyet belgesi’ olduğu halde, önceki dönemde servislere getirilen sınırlamalar yüzünden sektöre adım atamayan esnafa, başvuru hakkı tanıdı. Bu kararla, bin kadar hak sahibinin sektöre katkı vermesi bekleniyor.
MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ OLMAMASINA RAĞMEN BELGE VERİLMEDİ
Bilindiği üzere İstanbul’da; iş, gezi, toplantı, ören yeri ziyaretleri ve benzeri amaçlarla faaliyet gösteren esnafın, “Turizm Taşımacılığı Belgesi” alması gerekiyor. Bu belge de yasaya göre, 2016 yılından bu yana, İBB Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarafından veriliyor. Ancak İBB’nin önceki yönetimi, amacı dışında kullanıldığını bahanesiyle 9+1 araçlara, “Turizm Taşımacılığı Belgesi” vermiyordu. Belge verilmesini engelleyen herhangi bir mevzuat değişikliği olmadan gidilen bu uygulama yüzünden İBB aleyhine birçok dava açıldı. Açılan davalar, taşımacılar lehine sonuçlandı, kazananlar belgelerini aldı. Ama birçok esnaf, bu idari karar nedeniyle, uzun yıllar taşımacılık faaliyetlerinde bulunamayarak ekonomik zarara girdi. Ayrıca pek çok dünya kentinde turizme hizmet eden 9+1 araçların eksikliği, hem kentte turizm taşımacılığının aksamasına yol açtı hem de İstanbul markasını zedeledi.
KORSAN TAKSİCİLİĞE DE KARŞI
İBB, yaptığı yeni düzenlemeyle, bir yandan turizm taşımacılığı yapan esnafın mağduriyetini gidermeyi, diğer yandan da taksi esnafını, vergisiz ve korsan iş yapanlara karşı korumayı amaçladı. Alınan önlemler çerçevesinde, turizm servis taşımacılığı rezervasyonlu hale getirildi. Taksicilikten tümüyle ayrıldı. Yeni düzenlemeyle birlikte en az 10 koltuklu araçların sektörde faaliyet gösterebilmesi için şu şartlar getirildi:
TÜRSAB acentesi, aracın rezervasyonunu en az 120 dakika önce yapacak.
Rezervasyonun, İBB Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü, E-TUHİM sitesiyle entegrasyonu sağlanacak.
Siteye, taşınacak yolcuların sayı, kimlik bilgisi, güzergâhın başlangıç, ara ve bitiş noktaları girilecek.
Araçta, TÜRSAB tarafından verilen ve turizm yolcu taşımacısı olduğu gösteren bilgi bandı (çıkartma) bulundurulacak.
Araç, İBB Toplu Ulaşım Yönetim Merkezine kayıt ettirilecek.
DENETİM KOLAYLAŞTI
Araçların denetimi de oldukça kolay olacak. Denetim birimleri, araçların Turizm Servis Aracı Güzergâh Belgesi’nin karekodunu okuttuğunda taşımacı, şoför, yolcu ve güzergâh bilgilerine rahatlıkla ulaşacak; bunların doğruluğunu teyit edebilecek.
SEÇİMDEN 12 GÜN ÖNCE ALINAN KARAR SERVİSİÇİYİ İŞİNDEN ETTİ
İBB’nin yaptığı bir diğer düzenlemeyle de servisçilerin sorunlarının çözümüne odaklanıldı. Önceki yönetim, tekrarlanan İstanbul yerel seçiminden 12 gün önce, 11 Haziran 2019’da, aldığı tahdit kararı ile kentte hizmet veren servis sayısını sınırladı. Kararın uygulanması aşamasında, mevcut durumda servis hizmeti veren ve geçimini servisçilik yaparak sağlayan bazı kişiler, sistem dışında bırakıldı, hizmet veremez duruma düşürüldü.
AĞUSTOS’TA 377 HAK SAHİBİ YARARLANDI
İmamoğlu başkanlığındaki İBB’nin yeni yönetimi, bu mağduriyeti gidermek amacıyla da harekete geçti. 20 Ağustos 2020’de alınan UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) kararıyla, 25 Mayıs 2015 tarihinde servis hizmeti verdiklerini belgeleri ile kanıtlayanlara, aynı koşulları sağlamak şartıyla, bir defaya mahsus başvuru hakkı tanıdı. Bu haktan yararlanmak amacıyla, yaklaşık 1400 başvuru yapıldı. İBB, ön inceleme sonucunda sadece 377 başvuruyu uygun buldu.
UKOME ONAYLARSA SERVİSÇİLERİN SORUNLARI DA ÇÖZÜLECEK
Ancak, 25 Mayıs 2015 ile tahdit kararının alındığı 11 Haziran 2019 tarihleri arasında, üzerine kayıtlı servis aracı bulunup hizmetini sürdüren taşımacılar da sistem dışında bırakıldığından, bu değişiklik, mağduriyetleri gidermeye yetmedi. İBB, mağduriyeti gidermek için yeni bir karar alma yoluna gitti. Buna göre; ‘oda faaliyet belgesi’ bulunmakla birlikte, daha önce ‘servis taşımacılığı kartı/plakası’ almamış hak sahiplerinin, bir kez daha başvuru yapmasının yolu açıldı. Ancak, İBB’nin aldığı bu kararın yaşama geçirebilmesi için, merkezi yönetime bağlı kurumlarının ağırlıkta olduğu UKOME’nin onayı gerekiyor.
KARAR İLE SEKTÖRE YAKLAŞIK BİN ARAÇ EKLENECEK
Karar yaşama geçtiğinde, kamuoyunu yanıltma amacındaki bazı çevrelerin ifade ettiği gibi, on binlerce yeni araç sisteme dâhil olmayacak. Aksine; toplam, 56 bin 482 servisin bulunduğu sektöre, yaklaşık bin araç eklenecek. Yapılan bu işlemle, sistemde daha önceden çalışmış ve geçimini sadece servis hizmeti vererek sağlayan kişilerin mağduriyetleri giderilecek.
