Çocukluk çağında sigara dumanına maruz kalmak, astım ve solunum yolu hastalıklarının sık yaşanması, KOAH riskini artırabiliyor. Çocukluk döneminde görülen öksürük ve hırıltı ataklarına çok dikkat edilmesi gerekiyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Fazilet Karakoç, 15 Kasım KOAH günü öncesinde “KOAH riskini artıran çocukluk çağı hastalıkları” hakkında bilgi verdi.
Hamilelik döneminden itibaren dikkat edilmeli
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı; yani KOAH, uzun süre bronşlarda tıkanmaya neden olan bir hastalıktır. Ülkemizde 40 yaş üstü yetişkin bireylerde görülme sıklığı yüzde 20’dir. KOAH için elbette ki en önemli risk faktörü sigaradır; ancak bununla birlikte daha hamilelik döneminden itibaren başlayan bazı faktörler de KOAH’ın oluşumunu tetiklemektedir. Çocukluk döneminde dikkat edilmesi gereken bazı durumlar ve doğru tedavi gerektiren bazı hastalıklar ileri yaşlarda KOAH’ın oluşumuna yol açabilmektedir.
Doğumdan sonra ilk 6-10 yıl önemli
Çocukların doğdukları andan itibaren doğru bakım ve beslenme ile boy ve kiloları artar, kısacası büyür ve gelişirler. Aynı şeklide akciğerleri de büyüme ve gelişim gösterir. Özellikle ilk 6-10 yıl içinde akciğerlerin büyüme ve gelişimini olumsuz etkileyen hastalıklar ile karşılaşması ileride KOAH hastalığının oluşma riskini de artırmaktadır. KOAH riski yaratabilecek çocukluk çağı hastalıklarına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Zatürrede erken dönemde etkin tedavi gerekiyor
Birçok çalışma erken yaşlarda solunum yolu enfeksiyonu geçirmenin yetişkin döneme kadar uzanan kronik solunum problemleri, akciğer kapasitesinde düşüklükler için risk faktörü oluşturduğunu göstermektedir. Özellikle 3 yaşından önce radyolojik olarak kanıtlanmış zatürre olan çocukların yetişkin dönemdeki akciğer kapasitesi, erken yaşlarda zatürre olmayan kişilere göre daha düşüktür. Bu nedenle erken yaşlarda görülen zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarının bir çocuk göğüs hastalıkları uzmanı tarafından erken ve etkin tedavisi sağlanmalı, solunum problemleri açısında takip edilmeli ve akciğer kapasitesinin ölçülmesi gerekmektedir.
Çocukluk çağı astımı KOAH riski açısından önemli
Doğumdan itibaren ilk 6 yaş, astımı olan çocuklarda hava yolu gelişimi için çok önemlidir. Astımlı çocuklarda akciğer kapasitesinde oluşan değişikliklerin önemli bir kısmı okul öncesi dönemde oluşmaktadır. Bu dönemde akciğer kapasitesindeki bu düşmeyi etkileyen en önemli faktör, çocukların geçirdikleri astım ataklarıdır. Bu atakların ne kadar sık ve şiddetli ise akciğer kapasitesini o kadar fazla etkiler. Akciğer kapasitesindeki bu azalmalar, orta derecede astımı olan çocukların yüzde 17‘si erişkin dönemde 1. derece (hafif) KOAH, yüzde 5’inin 2. derece (hafif-orta) KOAH tanısı alınmasına yol açmaktadır.
Tekrarlayan hırıltı ataklarına dikkat!
Okul öncesi dönemde tekrarlayan hırıltı atakları da KOAH açısından risk faktörüdür. Okul öncesi dönemde birçok anne-baba çocuklarında viral enfeksiyonlar ile birlikte tekrarlayan hırıltı şikayeti ile doktora başvurmaktadır. Ailelerin bu konuda “büyüyünce geçer” şeklinde düşünmesi çok yanlıştır. Okul öncesi dönemde viral enfeksiyonlarla öksürük, hırıltı atakları olan çocukların, atakların sıklığına ve şiddetine göre uluslararası tedavi rehberlerinin önerileri kapsamında uygun olarak takip ve tedavi edilmesi gerekir. Bu hastalarda öksürük, hırıltı gibi ataklar olmadan önlemler almak kısacası koruyucu tedavilerin sağlanması daha da önemlidir.
Çocuklar sigaraya maruz kalmamalı
Sigara KOAH açısından en önemli risk faktörüdür. Çocukların sigara dumanına maruz kalması akciğer gelişimlerini olumsuz yönde etkiler. Anne adayının hamilelik döneminde sigara içmesi ya da sigara içilen ortamlarda bulunması bebeğin akciğer kapasitesinde erişkin döneme kadar uzanabilecek olumsuzluklar yaratmakta ve KOAH risk faktörünü artırmaktadır.
A vitamini desteği solunum fonksiyonlarına etki ediyor
Kronik olarak beslenme yetersizliği olan toplumlarda annelerin vitamin, mineral, yağ gibi mikrobesin eksikliklerinin çocuklarda akciğer gelişimini olumsuz etkilediği bilinmektedir. Örneğin Nepal’de yapılan bir çalışmada bazı annelerin doğumdan önce ve sonra diyetlerine A vitamini desteği eklenmiştir. Araştırma sonucu bu annelerden doğan çocukların 9-13 yaşlarındaki solunum fonksiyon testlerinin, bu vitamin desteğini almayan annelerin bebeklerinden daha iyi olduğu görülmüştür.
